آهن به عنوان عنصری که فراوانی قابل توجهی در خاک دارد، یکی از نیازهای مهم در گیاهان است. مهمترین نقـش آهـن در بیوسـنتز کلروفیل است (در ساخت کلروفیل ابتدا ترکیبات هم ساخته می‌شود، که ملکول آن شبیه ملکول کلروفیل است، با این تفاوت که به جاي منیـزیم در هسته مرکزي آن آهن نشسته است. جابهجایی آنزیمـی ایـن دو فلز منجر به تولید کلروفیل می‌شود). بـر اثـر کمبـود آهـن فعالیـت چنــدین سیســتم آنزیمــی و ترکیبــات گیــاهی ماننــد کاتــالاز، سیتوکروم، فرودکسـین، فریکـروم، هِمـاتین، هِم و سـیتوکروم اکسیداز بـه شـدت کـاهش مـی‌یابـد. آهـن در متابولیسـم اسـید نوکلئیک در کلروپلاست و فعالیت آنزیم‌های آهن‌دار مخصوصاً گروه سیتوکروم در تنفس نقش اساسی دارد. جابهجایی آهـن در گیـاه بـه سـختی صـورت می‌گیرد، بنابراین در شرایط کمبود آهن برگ‌هاي جـوان زودتـر علایم کمبود را نشان داده و اغلب دچـار کلـروز بـین رگبرگـی می‌شوند.درکل علائم کمبود آهن در گیاهان شامل موارد زیر است
- زردی یا سفیدی برگهای گیاهان
- قهوه‌ای رنگ شدن حاشیه و کنار برگ‌ها
- ایجاد حالت پژمردگی در گیاه
- بی حالی گیاه
- رنگ‌پریدگی گیاه
همانطور که در تصویر دیده می‌شود علائم کمبود آهن و منگنز بسیار مشابه است و باید در تشخیص آن دقت بیشتری همراه شود. مهمترین علایم قابل تشخیص در برگهای پیر و جوان است، بطوری که زردی در برگهای جوان مربوط به کمبود آهن و زردی در برگهای پیر مربوط به کمبود منگنز است.
متأسفانه در بسیاری از نقاط ایران گیاهان و درختان به شدت با کمبود آهن مواجه اند. دلایل زیادی برای کمبود آهن در گیاهان وجود دارد. در بیشتر موارد عدم جذب آهن به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
- pH بالای خاک،
- کاهش سطح ترکیبات آلی در خاک،
- یخ‌زدگی خاک و یا دمای بالای آن
- شوری خاک
- آبیاری بیش از حد گیاه
- پوسیدگی ریشه گیاه
- فشرده‌شدن خاک
- وجود مقادیر بیش از حد عناصری مانند فسفر، روی و منگنز
- بالابودن مقادیر بی کربنات خاکی ناشی از آبیاری با آب‌های سنگین است.
سولفات آهن
سولفات آهن که به آن فروس سولفات نیز می گویند، در واقع نمک آبی سبز رنگ اسید سولفوریک است. یکی از بهترین منابع تامین آهن مورد نیاز گیاهان است که هم به صورت پاششی و هم به صورت استفاده خاکی کاربرد دارد. علاوه بر آن استفاده خاکی آن بخاطر وجود گوگرد در ترکیب آن باعث کاهش pHخاک شده جذب آهن و املاح دیگر را بهبود می‌بخشد.
مزایای استفاده از کود سولفات آهن
هدف از استفاده از کودهای غنی از آهن، مانند سولفات آهن در زمین های کشاورزی افزایش مقدار آهن قابل جذب موجود در خاک، تامین آهن مورد نیاز گیاه و کاهش pH خاک است. کود های سولفات آهن که یکی از موثر‌ترین منابع تامین آهن در خاک است تقریباً برای تمام محصولات کشاورزی مورد نیاز است. حتی محصولاتی که در گلخانه ها رشد می‌کنند و تحت شرایط کنترل شده هستند، نیاز به استفاده از کود های سولفاته حاوی آهن در زمان های مختلف فصل رشد را دارند.
اثرات کود سولفات آهن بر گیاه
کـود دهی گیاه باسولفات آهـن بـاعث بهبـود فتوسنتز، افزایش رشد گیاه و جذب سایر عناصر کم مصرف در خاکهای آهکی می‌شـود، البته با استفاده همزمان اسید هیومیک و سـولفات آهـن میـزان فعالیت فتوسنتزی گیاه افزایش یافته و در پی آن نیتـروژن برگ نیز افزایش می‌یابد.
روشهای استفاده از کود سولفات آهن
کود سولفات آهن به دو روش خاکی و محلول پاشی استفاده می‌شود. برای محلول پاشی در زمان متورم شدن جوانه‌ها مقدار کافی از آن در آب محلول کرده و به صورت پاششی استفاده می‌شود. البته در صورت بروز علائم کمبود در طول فصل نیز می‌توان با این روش از کود سولفات آهن استفاده کرد. در زراعت‌ها هنگام به ساقه رفتن زراعت می‌توان محلول پاشی این کود را انجام داد.
روش دیگر مصرف خاکی سولفات آهن است که برای درختان در قسمت نیمه سایه اندازبه همراه کود حیوانی به صورت چالکود یا کانال کود استفاده می‌شود. در مزارع هنگام تهیه بستر بذر با سایر کودهای زمستانه بکار می‌رود.
بدون کامنت !